Zbigniew Herbert1924-1939

Urodzony 29 października 1924 we Lwowie. Ojciec – Bolesław, prawnik, dyrektor banku, profesor ekonomii. Matka, Maria z domu Kaniak.

Rozpoczęcie nauki w gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego.

1939-1944

Lwów. Kontynuacja na tajnych kompletach rozpoczętej przed wojną nauki w gimnazjum, matura (1943).

Rozpoczęcie studiów polonistycznych na konspiracyjnym Uniwersytecie Jana Kazimierza.

Przynależność do Armii Krajowej, ukończenie tajnej szkoły podchorążych (1942)

Praca zarobkowa – jako karmiciel wszy w produkującym szczepionki przeciwtyfusowe Instytucie prof. Weigla; handel.

Pierwsze utwory literackie.

1944-1948

Przed powtórnym wkroczeniem Armii Czerwonej do Lwowa (1944) udaje się do Krakowa. Po zakończeniu wojny podejmuje studia na Akademii Sztuk Pięknych (1945) oraz na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Udział w wykładach z filozofii. Studia w Akademii Handlowej, ukończone ze stopniem magistra ekonomii (1947).

1948-1949

Pobyt w Sopocie (1948) i w Toruniu (1949).

Kontynuacja studiów filozoficznych (u prof. H. Elzenberga) i prawniczych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W 1949 uzyskuje tytuł magistra praw.

Pracuje w redakcji „Przeglądu Kupieckiego” w Gdańsku, w gdańskim radiu oraz w Banku Polskim w Gdańsku.

Pierwsze publikacje w „Tygodniku Wybrzeża” (pięć felietonów w cyklu „Poetyka dla laików”) i w „Arkonie”.

1948 – wstępuje jako członek-kandydat do Oddziału Gdańskiego ZLP, w tym samym roku występuje ze Związku.

Początek współpracy z dziennikiem „Słowo Powszechne” (1949), w którym drukuje recenzje, a w latach 1950-1951 felietony pt. „Katarzynki”.

1950

Od 1950 mieszka w Warszawie, gdzie studiuje filozofię na Uniwersytecie Warszawskim.

Odrzuca propozycję pracy w PAX-owskim liceum. Po eksmisji z sublokatorskiego pokoju przenosi się do Brwinowa (do 1951).

Debiut poetycki w tygodniku „Dziś i Jutro”, gdzie ogłasza wiersze: „Napis”, „Pożegnanie września”, „Złoty środek” (nr 37). Z pismem tym stale współpracował do 1953, publikując także pod pseudonimami: Patryk (krótkie eseje w 1950-1951) oraz Stefan Martha (recenzje plastyczne i literackie 1952-53). Współpracował też w 1950-1953 z „Tygodnikiem Powszechnym”, w którym prowadził dział felietonowy „Bez ogródek”, a w 1952 z „Przeglądem Powszechnym” (recenzje pod ps. Bolesław Hertyński).

1950-1998

Pracuje zarobkowo – kolejno – w charakterze ekspedienta w sklepie, kalkulatora i chronometrażysty w Nauczycielskiej Spółdzielni Pracy „Wspólna sprawa”, ekonomisty-projektanta w Biurze Studiów i Projektów Przemysłu Torfowego, kierownika administracyjnego w Związku Kompozytorów Polskich (1956).

W 1955 nawiązał współpracę z miesięcznikiem „Twórczość” (do 1965) oraz w 1956 ponownie z „Tygodnikiem Powszechnym”.

Od 1955 był członkiem ZLP (do rozwiązania Związku w 1983).

W 1958 podróżuje po Francji, Anglii i Włoszech.

1963 – śmierć ojca.

1965/66 był kierownikiem literackim Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie

Wielkopolskim (w czasie, gdy teatr prowadzili Irena i Tadeusz Byrscy).

1965-68 należał do zespołu redakcyjnego miesięcznika „Poezja”.

1965-1971 podróżował po Francji, RFN, Grecji i Ameryce Północnej, wygłaszał

liczne odczyty, m.in. w 1969-70 wykładał jako visiting professor na uniwersytecie w Los Angeles.

W 1965 zostaje członkiem Akademie der Künste w Berlinie Zachodnim i monachijskiej Bayerische Akademie der Schönen Künste.

Członek Akademie für Sprache und Dichtung – Darmstad.

W 1968 ożenił się z Katarzyną Dzieduszycką.

W 1972 został przyjęty do Polskiego PEN Clubu (zrezygnował z członkostwa w 1991).

W 1974 prowadził zajęcia na Uniwersytecie Gdańskim.

W grudniu 1975 należał do sygnatariuszy Memoriału 59, wyrażającego protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji PRL.

Od 1975 roku przebywał w Austrii, RFN i Włoszech.

Po powrocie do kraju w 1981 wszedł w skład redakcji wydawanego poza cenzurą pisma ZAPIS. Uczestniczył w ruchu związanym z NSZZ Solidarność.

W 1986 wyjechał do Francji i zamieszkał w Paryżu.

W 1989 został członkiem SPP.

1990 – członek American Academy and Institute of Arts and Letters.

1990-1991 należał do rady redakcyjnej pisma „NaGłos”.

Wystosował list otwarty do prezydenta USA G. Busha w sprawie obojętności na los Kurdów.

W 1992 wrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie.

Podpisuje oświadczenie redakcji „Arki” w sprawie dekomunizacji („Arka” 1992, nr 41).

Na Uniwersytecie Łódzkim w 1992 odbywa się sesja naukowa poświęcona twórczości Herberta.

1993 – członek Academy of Arts and Sciences.

Włącza się aktywnie w publicystykę polityczną, współpracuje z „Tygodnikiem Solidarność”.

28 lipca 1998 – umiera po długiej chorobie.

Twórczość Zbigniewa Herberta (wybrane pozycje)

1956 – debiut: „Struna światła” (wiersze) – dramat „Jaskinia filozofów” (druk w „Twórczości” 1956, nr 9)

1957 – „Hermes, pies i gwiazda” (wiersze i proza poetycka)

1958 – dramat „Drugi pokój” (druk w „Dialogu” 1958, nr 4)

1960 – dramat „Rekonstrukcja poety” („Więź” 1960, nr 11/12)

1961 – „Studium przedmiotu” (wiersze) – dramat „Lalek. Sztuka na głosy” („Dialog” 1961, nr 12)

1962 – „Barbarzyńca w ogrodzie” (eseje)

1969 – „Napis” (wiersze)

1974 – „Pan Cogito” (wiersze i prozy poetyckie)

1983 – „Raport z oblężonego miasta i inne wiersze”

1990 – „Elegia na odejście” (wiersze)

1991 – „Martwa natura z wędzidłem” (eseje)

1992 – „Rovigo” (wiersze)

1998 – „Epilog burzy” (wiersze)

Najważniejsze nagrody otrzymane przez Herberta

  • Nagroda Pierścienia i tytuł Księcia Słowa, przyznana przez Radę Naczelną Zrzeszenia Studentów Polskich za całokształt twórczości poetyckiej (1961)
  • Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie (1963)
  • Nagroda Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1965)
  • Austriacka nagroda Internationaler Nikolaus Lenau Preis (1965)
  • Austriacka Nagroda im. Gottfrieda von Herdera (1973)
  • Zachodnioniemiecka nagroda im. Petrarki (1978)
  • Nagroda Literacka im. A. Struga (1981)
  • Nagroda „Solidarności” (1984)
  • Nagroda Poetycka im. M. Sępa-Szarzyńskiego (przyznawana przez redakcję „W drodze” i Krąg Literacki „Wiązania”) (1984)
  • 1993 – członek Academy of Arts and Sciences.
  • Międzynarodowa Nagroda Pisarska Walijskiej Rady Sztuki (1984; nie przyjął ze względu na panujący w Polsce stan wojenny)
  • Węgierska Nagroda Bethlena (1987)
  • Nagroda im. B. Schulza, ufundowana przez amerykańską Fundację Studiów Polsko-Żydowskich i amerykański PEN Club (1988)
  • Nagroda PEN Clubu im. Komandora K. Szczęsnego (1989)
  • Nagroda im. J. Parandowskiego (1990)
  • Nagroda Jerozolimy (1990)
  • Międzynarodowa nagroda Vilenica, przyznawana przez Stowarzyszenie Pisarzy Słoweńskich (1991)
  • Nagroda im. K. Wyki za tom esejów „Martwa natura z wędzidłem” (1993)
  • Nagroda Krytyków Niemieckich za najlepszą książkę roku – „Martwą naturę z wędzidłem” (1994)
  • Nagroda T. S. Eliota przyznana przez amerykańską Fundację Ingersoll (1995).
  • Nagroda miasta Münster za tom „Rovigo” (1996)

Opracowali Przemysław Czapliński i Piotr Śliwiński

Kalendarium po raz pierwszy opublikował „Megaron. Kurier Czytelniczy” (nr 45/1998)